Niwelator optyczny to bardzo proste w obsłudze urządzenie geodezyjne. Przeznaczone głównie do wyznaczania różnic wysokości i poziomu między dowolnie wybranymi punktami.
BUDOWA NIWELATORA OPTYCZNEGO
Główne elementy budowy niwelatora technicznego samopoziomującego
Zespół optyczny
Kompensator
Alidada
Spodarka
Optyka
Luneta składa się ona z obiektywu, wewnętrznej soczewki ogniskującej, płytki ogniskowej z krzyżem nitek oraz okularu.
Niwelator optyczny: cechy optyki
powiększenie lunety jakie ma niwelator optyczny dzielimy na : x20, x24,x32 . Niektórzy producenci oferują dodatkowo powiększenie x22, x26, x28
średnica obiektywu jedna z podstawowych cech jaka określa niwelator najczęściej spotykana : do 36mm 40mm
minimalna ogniskowa to minimalna odległość na jakiej możemy wykonywać pomiary przy zachowaniu ostrości odczytu.
Jasność optyki niwelatora to cecha decydująca o jakości odczytu z łaty . Producenci niestety nie podają tego parametru . Z naszych doświadczeń wynika że niwelatory o najlepszej jasności optyki to: Leica , Theis , Topcon
Kompensator
Kompensator w niwelatorze optycznym odpowiada za samo poziomowanie instrumentu, czyli jeżeli ustawimy instrument i go wypoziomujemy a następnie wykonujemy pomiary w innych osiach kątowych nie ma potrzeby doprowadzania każdorazowo libelli do górowania. Drugą ważną funkcje kompensatora jest stabilizacja obrazu, czyli tłumienie drgań.
Rodzaje kompensatora, cechy :
Obecnie niwelator optyczny ma dwa podstawowe rozwiązania budowy kompensatora: kompensatory magnetyczne oraz kompensatory pneumatyczne. Kompensator magnetyczny składa się z "wahadła" stabilizowanego przez magnesy, pneumatyczny z układu tłumiącego drgania niwelatora za pomocą powietrza. Można spotkać wiele nieprawdziwych porównań kompensatorów magnetycznych z pneumatycznymi np. kompensator magnetyczny jest lepszy bo pneumatyczny jest tańszym rozwiązaniem lub kompensator pneumatyczny jest lepszy bo jest bardziej trwały. Z naszych doświadczeń wynika, że zarówno kompensator magnetyczny jak i pneumatyczny jest dobrym rozwiązaniem, a czynnikiem decydującym o trwałości oraz jakości rozwiązania jest marka niwelatora. Czołowi producenci niwelatorów tacy jak: Leica, Theis, Topcon, Sokkia, Cst/Berger BOSCH w swoich produktach stosują często oba rozwiązania. Jedną przewagą jaką posiada niwelator optyczny z kompensatorem pneumatycznym jest odporność na zakłócenia magnetyczne np. jeśli niwelator jest ustawiony w pobliżu źródła wysokiego napięcia. Trwałość i odporność kompensatora ma zasadnicze znaczenie przy wyborze niwelatora. Jeżeli będziemy się posługiwać instrumentem o kiepskiej jakości kompensatora zmuszani będziemy do częstej rektyfikacji niwelatora co wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Spodarka
Spodarka trójkątny lub okrągły element z trzema gniazdami, w których są zamocowane śruby poziomujące niwelator. Centralną częścią spodarki jest tuleja, w której obraca się oś alidady to jest główna oś instrumentu. W dolnej części spodarki znajduje się podstawa która za pomocą śruby łączy niwelator ze statywem.
Alidada
W tulei spodarki znajduje się os alidady połączona mechanicznie z korpusem lunety mogąca się odwracać o dowolną wartość kątową. Pozwala to na odczyt wartości kątowej z koła poziomego.